Cicha spółka to specyficzna forma prowadzenia działalności gospodarczej. Znacząco odbiega od klasycznych, biznesowych porozumień partnerskich oraz nakłada na jej członków inne obowiązki i przywileje niż w przypadku klasycznych spółek w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych. Jakie zatem prawa posiada cichy wspólnik i kiedy warto nim zostać? Podpowiadamy!
Spółka cicha – definicja i najważniejsze informacje
Spółka cicha to niekonwencjonalny rodzaj porozumienia zawartego pomiędzy wspólnikami. Umowa spółki cichej zawierana jest pomiędzy dwoma stronami – wspólnikiem jawnym oraz wspólnikiem cichym. Wspólnik jawny to właściciel firmy lub przedsiębiorstwa, które jest oficjalnie zarejestrowane i prowadzi legalną działalność gospodarczą. Natomiast cichy wspólnik to osoba, która postanawia wesprzeć firmę, inwestując w nią swoje środki finansowe lub prywatny czas. Może również udostępnić jej wartości niematerialne i prawne, know-how, a także swoją ekspertyzę biznesową. W zamian za to cichy wspólnik oczekuje otrzymania określonej części zysków przedsiębiorstwa.
Czym zatem spółka cicha wyróżnia się na tle innych porozumień handlowych? „Główną różnicą jest to, że cichy wspólnik nie jest oficjalnie przedstawiany kontrahentom. Nie widnieje on również w rejestrach takich jak KRS lub CEIDG. Nie ponosi on także żadnej odpowiedzialności osobistej względem wierzycieli w razie powstania zobowiązań finansowych lub upadłości przedsiębiorstwa” – wyjaśnia analityk finansowy z https://www.aasadlabiznesu.pl/
Umowa spółki cichej nie jest obecnie sankcjonowana w polskim prawie. Poprzednio określały ją ustalenia kodeksu handlowego, natomiast zostały one uchylone przez nowelizację kodeksu cywilnego. Obecnie spółka cicha funkcjonuje w ramach tak zwanej umowy nienazwanej, która musi być zgodna z ogólnymi normami prawnymi. Warto również pamiętać, że zawarcie spółki cichej nie niesie ze sobą powstania spółki cywilnej.
Umowa spółki cichej – jak powinna wyglądać? Wzór
Najważniejszą kwestią, o której należy pamiętać, jest dokładne spisanie praw, obowiązków oraz wnoszonych do danego przedsiębiorstwa aktywów. Pomoże to w przyszłości uniknąć nieporozumień oraz nieoczekiwanych roszczeń względem którejś ze stron umowy. Oczywiście taki dokument powinien zostać zawarty w formie pisemnej i podpisany zarówno przez wspólnika jawnego, jak i cichego.
Jedną z najbardziej spornych kwestii jest możliwość podejmowania decyzji dotyczących firmy oraz wpływ na jej dalszy rozwój. Ze względu na charakter umowy nienazwanej problem ten może zostać rozwiązany wedle uznania stron. Zagadnienie to musi jednak zostać wyraźnie uregulowane w umowie. Powinna być w niej także wzmianka dotycząca własności majątku oraz jego ewentualnego podziału w przyszłości.
Umowa spółki cichej powinna zawierać wysokość oraz rodzaj wniesionych środków przez wspólnika cichego, a także udział w firmowych zyskach, który będzie mu przysługiwał. Dobrą praktyką jest dodanie do umowy aneksu określającego warunki lub przyczyny, na podstawie których spółka cicha może zostać rozwiązana.
Spółka cicha – wady i zalety
Duża swoboda dotycząca ustalania obowiązków, podziału zysków oraz wnoszonego wkładu sprawia, że w wielu przypadkach dobrą decyzją będzie założenie takiej formy działalności, jaką jest spółka cicha.
Wady tego rozwiązania przedstawiają się następująco:
- Brak regulacji prawnych (poza samą umową dotyczącą spółki cichej) – w związku z tym, jeśli wystąpią jakiekolwiek problemy pomiędzy dwoma wspólnikami, wejście na drogę sądową może okazać się niezwykle skomplikowane. Co więcej, na rozstrzygnięcie sprawy obie strony mogą sporo poczekać, a wydany wyrok często jest niejednoznaczny.
- Konieczność spisania bardzo dokładnej umowy – wiąże się to z długimi negocjacjami pomiędzy wspólnikami oraz zaangażowaniem prawnika specjalizującego się w takich zagadnieniach.
Wśród zalet spółki cichej należy natomiast wymienić:
- Możliwość bycia inwestorem – którego jedynym zadaniem jest pierwotna inwestycja. W zamian za wkład finansowy cichy wspólnik będzie regularnie otrzymywać część zysków, które wygeneruje przedsiębiorstwo.
- Stosunkowo niski próg wejścia – inwestor może być zarówno osobą fizyczną, prawną, jak i podmiotem gospodarczym. Poza podpisaniem umowy nie są wymagane żadne inne formalności. Dodatkowo na cichym wspólniku (jeśli tak ustala umowa) nie ciążą obowiązki, które nakładałaby na niego klasyczna spółka założona w rozumieniu kodeksu spółek handlowych.
- Wysoką dowolność związaną z wnoszonym wkładem – cichy wspólnik może do spółki wnieść zarówno środki finansowe, aktywa trwałe, jak i swoją ekspertyzę, wiedzę oraz wsparcie technologiczne.
- Pełną anonimowość cichego wspólnika – nie figuruje on w oficjalnych danych dotyczących firmy ani nie jest przedstawiany jej kontrahentom. Jest to szczególnie dobra informacja dla osób, które cenią sobie anonimowość i za wszelką cenę chcą ją zachować.
- Udział w majątku spółki – wspólnik cichy oraz jawny posiadają swoistą oddzielność majątkową, dlatego też w razie likwidacji firmy temu pierwszemu nie będą przysługiwały prawa do jej majątku. Natomiast w przypadku upadłości przedsiębiorstwa będzie on zwolniony z odpowiedzialności finansowej za zaciągnięte przez spółkę długi.
Spółka cicha – opodatkowanie
W polskim prawie ciężko jest szukać jednoznacznej informacji na temat, jakie obowiązki względem państwa niesie spółka cicha. Opodatkowanie jej jest kwestią sporną, ponieważ można to interpretować w sposób dwojaki. Jedną z interpretacji, na którą wskazują organy podatkowe, jest potraktowanie wkładu własnego jako pożyczki oraz późniejsze odprowadzenie jako przychodów z kapitałów pieniężnych.
W związku z powyższym trudno jest jednoznacznie powiedzieć, jaki obowiązek podatkowy będzie ciążył na wspólnikach spółki cichej. W przypadku chęci zawiązania takiej formy biznesowej powinno się skonsultować z licencjonowanym doradcą podatkowym lub wystąpić o indywidualną interpretację podatkową.