Niektóre banknoty wymagają wymiany z powodu zużycia lub uszkodzenia. W takim przypadku, płacąc takimi banknotami, możemy napotkać odmowę ich przyjęcia. Niewielu ludzi wie, że istnieją okoliczności, w których Narodowy Bank Polski wymieni banknot tylko za połowę jego wartości nominalnej. Dlatego jeśli zauważymy uszkodzenie na banknocie lub sami go uszkodzimy, lepiej od razu go wymienić, aby jego stan się nie pogorszył.
Wymiana uszkodzonych banknotów i monet
Zasady i tryb wymiany zużytych lub uszkodzonych banknotów i monet są regulowane przez zarządzenie prezesa NBP z dnia 17 grudnia 2013 r. Dokument ten określa szczegółowe zasady wymiany znaków pieniężnych, które z powodu zużycia lub uszkodzenia przestają być legalnym środkiem płatniczym na terenie Polski.
„Zużyte lub uszkodzone banknoty i monety emitowane przez Narodowy Bank Polski, jeżeli nie są podejrzane co do autentyczności, a ich cechy umożliwiają rozpoznanie wartości nominalnej, w tym banknoty postrzępione, naddarte, podklejone, przerwane, nadmiernie zabrudzone, zaplamione, odbarwione, itp., można wymienić na znaki pieniężne nadające się do obiegu w kasie dowolnego banku działającego w Polsce” – wyjaśnia NBP.
Jeśli banknoty lub monety nie spełniają wymagań wymiany w bankach, mogą być przyjmowane przez banki na podstawie wniosku i przesyłane do Centrali NBP do wymiany. Warto wiedzieć, że istnieje również możliwość przesłania wniosku wraz z zużytymi lub uszkodzonymi banknotami waluty polskiej (o łącznej wartości nieprzekraczającej kwoty 2000 zł) bezpośrednio do Centrali NBP.
„Banknot, który zachował od 45 do 75 proc. pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie, zostanie wymieniony za połowę jego wartości nominalnej” – podaje NBP.
Banknoty, które zachowały ponad 75% swojej pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie, a także banknoty przerwane na nie więcej niż dziewięć części stanowiących łącznie 100% powierzchni banknotu, mogą być wymienione przez bank za pełną wartość nominalną.
Zniszczone lub zużyte monety podlegają wymianie w całości, w tym również dwa rozłączone elementy (rdzeń i pierścień), jeśli pochodzą z monety o tej samej wartości nominalnej. Monety, które zachowały jeden element (rdzeń lub pierścień), będą wymienione za połowę wartości nominalnej.
Jeśli znaki pieniężne nie spełniają wymogów umożliwiających wymianę przez Centralę NBP (np. skrawki banknotów posiadających mniej niż 45% powierzchni), zostaną zniszczone w Narodowym Banku Polskim po upływie 6 miesięcy od dnia sporządzenia informacji o wyniku wymiany, o ile wnioskujący nie złoży żądania ich zwrotu.