Kleszcze afrykańskie, znane również jako kleszcze Hyalomma, są niezwykle groźnym zagrożeniem zdrowotnym, które zyskuje na znaczeniu w Europie, w tym w Polsce. Te egzotyczne pasożyty potrafią śledzić swoje ofiary na odległość nawet kilkuset metrów, a także wchodzić do domów, co czyni je wyjątkowo niebezpiecznymi. To nie tylko ich rozmiar i szybkość sprawiają, że są groźne, ale przede wszystkim patogeny zawarte w ich ślinie, które mogą być śmiertelne.
Kleszcze afrykańskie w Polsce?
W ostatnich latach kleszcze afrykańskie zaczęły pojawiać się w różnych częściach Europy. Prof. Anna Bajer z Zakładu Eko-Epidemiologii Chorób Pasożytniczych na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego ostrzega, że te kleszcze są szczególnie groźne ze względu na zdolność przenoszenia wirusa krymsko-kongijskiej gorączki krwotocznej (CCHFV). Zarażenie tym wirusem może prowadzić do ciężkiej gorączki krwotocznej, której śmiertelność wynosi nawet 60%.
Akcja Narodowe Kleszczobranie
Egzotyczne kleszcze Hyalomma zostały ostatnio znalezione tuż przy granicy polsko-niemieckiej we Frankfurcie nad Odrą. To odkrycie wzbudziło niepokój wśród naukowców, którzy chcą ustalić, czy te niebezpieczne pasożyty rzeczywiście dotarły już do Polski. Aby to sprawdzić, ogłoszono akcję „narodowe kleszczobranie”, która ma na celu monitorowanie obecności kleszczy Hyalomma w kraju.
Udział w tej akcji jest bardzo prosty i dostępny dla wszystkich Polaków. Wystarczy, że po każdym spacerze dokładnie przejrzymy siebie oraz swoje psy pod kątem obecności kleszczy. Schwytane osobniki można następnie przesłać do badań w specjalistycznym ośrodku na Uniwersytecie Warszawskim.
Naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego, autorzy akcji, apelują: „Wiedza o obecności kleszczy Hyalomma pozwoli na zapobieganie chorobom przenoszonym przez te kleszcze”.
Akcja „narodowe kleszczobranie” ma na celu nie tylko monitorowanie i zrozumienie rozprzestrzeniania się kleszczy Hyalomma, ale także edukację społeczeństwa na temat zagrożeń związanych z kleszczami i sposobów ich unikania. Strona internetowa akcji (https://narodowekleszczobranie.pl) zawiera szczegółowe informacje na temat tego, jak bezpiecznie złapać kleszcza oraz gdzie go przesłać do badań.
Wirus krymsko-kongijskiej gorączki krwotocznej (CCHFV)
CCHFV jest jednym z najgroźniejszych wirusów przenoszonych przez kleszcze Hyalomma. Obecnie nie ma dostępnych leków ani szczepionek na tę chorobę, co czyni ją szczególnie niebezpieczną. Zainfekowanie CCHFV prowadzi do wysokiej gorączki, krwotoków wewnętrznych oraz zewnętrznych, a w wielu przypadkach do śmierci. Dlatego też rosnąca obecność kleszczy Hyalomma w Europie budzi poważne obawy wśród ekspertów zdrowia publicznego.
Migracja kleszczy Hyalomma i ich zdolność adaptacyjna
Kleszcze Hyalomma migrują wraz z ptakami, co umożliwia im ekspansję na nowe tereny. Niedojrzałe kleszcze mogą przyczepiać się do ptaków na okres nawet 26 dni, co pozwala im podróżować na duże odległości. W Europie ocieplenie klimatu i coraz łagodniejsze zimy sprzyjają ich rozmnażaniu i przetrwaniu. Co więcej, kleszcze te nauczyły się wchodzić do domów w poszukiwaniu żywicieli, co stanowi dodatkowe zagrożenie dla ludzi i zwierząt domowych.
Kleszcze Hyalomma: identyfikacja i zachowanie
Kleszcze afrykańskie są łatwe do rozpoznania ze względu na ich duży rozmiar, osiągający nawet 2 cm długości. Są również znane z niezwykłej szybkości i zdolności do aktywnego poszukiwania żywicieli. W odróżnieniu od innych gatunków kleszczy, które czekają na swoje ofiary, kleszcze Hyalomma potrafią śledzić i atakować swoje ofiary, co czyni je szczególnie niebezpiecznymi.
Zapobieganie ugryzieniom kleszczy afrykańskich
Aby chronić się przed ugryzieniami kleszczy Hyalomma, należy podejmować odpowiednie środki ostrożności. Oto kilka wskazówek, jak zminimalizować ryzyko kontaktu z tymi groźnymi pasożytami:
- Unikaj terenów, gdzie mogą występować kleszcze, zwłaszcza w okresach ich największej aktywności.
- Noszenie odpowiedniej odzieży, takiej jak długie rękawy i spodnie, aby zmniejszyć powierzchnię skóry narażoną na ugryzienie.
- Stosowanie repelentów na skórę i odzież, które odstraszają kleszcze.
- Regularne sprawdzanie ciała po pobycie na świeżym powietrzu i szybkie usuwanie kleszczy, które mogły się przyczepić.