Zaczyna się niewinnie. Czasem nawet nie zwracasz na to uwagi, tłumacząc wszystko zmęczeniem albo „takim dniem”. Ale ten jeden objaw może być pierwszym sygnałem, że w Twoim organizmie zaczyna dziać się coś, czego nie powinnaś ignorować. Większość kobiet przechodzi obok niego obojętnie – do czasu.
Często bagatelizowany objaw
Problemy hormonalne dotykają coraz większej liczby kobiet – i to znacznie wcześniej, niż się powszechnie uważa. Nie są już domeną tylko okresu menopauzy czy ciąży. Coraz częściej pojawiają się już po 25. roku życia, a nawet wcześniej. Tymczasem pierwszy sygnał, że z układem hormonalnym dzieje się coś niepokojącego, bywa tak niepozorny, że wiele kobiet go bagatelizuje. To wahania nastroju – szczególnie te, które pojawiają się nagle, bez wyraźnej przyczyny i powtarzają się regularnie.
Wahania nastroju to nie tylko „stres”
Zmęczenie, drażliwość, uczucie smutku, przygnębienia lub nagłe wybuchy złości – to objawy, które wiele kobiet przypisuje stresowi, zmęczeniu lub „takiemu dniu”. Często sięgają po kawę, więcej pracy, ćwiczenia albo po prostu przeczekują, wierząc, że to przejściowe. Tymczasem mogą to być pierwsze sygnały rozregulowanego układu hormonalnego, szczególnie zaburzeń równowagi pomiędzy estrogenem, progesteronem, kortyzolem czy insuliną.
Hormony wpływają na cały organizm – na sen, trawienie, poziom energii, cykl menstruacyjny, wagę, libido, a przede wszystkim – na emocje. Estrogen i progesteron, czyli dwa kluczowe hormony żeńskie, oddziałują bezpośrednio na neuroprzekaźniki w mózgu, w tym serotoninę i dopaminę. Jeśli ich poziomy są zbyt niskie lub niestabilne, objawia się to nie tylko fizycznie, ale również psychicznie.
Co powinno zaniepokoić?
Wahania nastroju same w sobie nie muszą świadczyć o chorobie. Problem pojawia się wtedy, gdy są:
-
częste, nieadekwatne do sytuacji,
-
-
trudne do opanowania,
-
wyraźnie wpływające na codzienne funkcjonowanie,
-
powiązane z cyklem miesiączkowym, stresem, dietą lub zmianą wagi.
Wiele kobiet zauważa również towarzyszące objawy, takie jak problemy ze snem, spadek libido, bóle głowy, nagłe uczucie zmęczenia czy problemy z koncentracją. Choć są to objawy niespecyficzne, ich nagłe nasilenie i współwystępowanie może wskazywać na zaburzenia hormonalne, w tym zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS), insulinooporność, niedoczynność tarczycy lub początki PCOS.
Dlaczego warto reagować?
Wahania hormonalne nie są jedynie niewygodą – nieleczone mogą prowadzić do poważniejszych konsekwencji zdrowotnych. Nieleczona insulinooporność może rozwinąć się w cukrzycę typu 2. Długotrwały niedobór progesteronu może zaburzać owulację, a nadmiar kortyzolu – osłabiać odporność i przyspieszać procesy starzenia. Problemy hormonalne wpływają też na zdrowie psychiczne, zwiększając ryzyko depresji i zaburzeń lękowych.
Wiele kobiet żyje z przekonaniem, że „tak po prostu mają” – że raz są emocjonalne, raz zmęczone, raz pełne energii. Tymczasem organizm bardzo często próbuje wysłać sygnał, że coś jest nie tak. Najważniejsze to nauczyć się go słuchać i nie bagatelizować objawów tylko dlatego, że są powszechne.
Co robić?
Jeśli podejrzewasz, że Twoje wahania nastroju mogą mieć podłoże hormonalne, warto wykonać podstawowe badania – poziom hormonów płciowych (estradiol, progesteron), TSH i FT3/FT4 (tarczyca), glukozę i insulinę na czczo. Równie ważne jest obserwowanie swojego cyklu, prowadzenie dziennika objawów oraz konsultacja z endokrynologiem lub ginekologiem.
Styl życia również odgrywa kluczową rolę w równowadze hormonalnej. Niewystarczający sen, dieta bogata w cukry proste, nadmiar kofeiny i chroniczny stres to czynniki, które zaburzają naturalne procesy regulacyjne organizmu.
Wahania nastroju to jeden z najczęstszych, a zarazem najczęściej bagatelizowanych objawów zaburzeń hormonalnych u kobiet. Choć mogą wydawać się nieszkodliwe, są cenną informacją diagnostyczną – często pierwszą, jaką daje organizm. Jeśli są regularne, niepokojące lub towarzyszą im inne objawy, nie warto czekać, aż samo minie. Bo zdrowie hormonalne to nie luksus – to fundament dobrego samopoczucia i równowagi psychicznej.
