Grzybobranie to jedna z ulubionych jesiennych aktywności w Polsce, a zbieranie grzybów ma u nas długą tradycję. W lasach można spotkać całe rodziny przemierzające ściółkę w poszukiwaniu prawdziwków, podgrzybków czy koźlarzy. W trakcie tej leśnej wędrówki często pojawia się pytanie, które dzieli grzybiarzy na dwa obozy: czy lepiej wycinać grzyby, czy je wykręcać? Obie metody mają swoich zagorzałych zwolenników, ale która z nich jest lepsza dla grzybni i przyszłych zbiorów? Zajmijmy się tą kwestią bardziej szczegółowo.
Wycinanie grzybów – klasyczna metoda
Wycinanie grzybów to technika polegająca na odcięciu trzonu grzyba nożem tuż nad ziemią. Zwolennicy tej metody twierdzą, że jest ona bardziej precyzyjna i chroni delikatną grzybnię, która znajduje się tuż pod powierzchnią ściółki. Według nich, pozostawienie kawałka trzonu w ziemi ma korzystny wpływ na przyszły rozwój grzybów, a także zapobiega uszkodzeniom mikoryzy – symbiotycznego połączenia między grzybnią a korzeniami drzew.
Jednak krytycy wycinania wskazują, że pozostawienie dolnej części trzonu w ziemi niekoniecznie przynosi pozytywne efekty. Pozostałość może zacząć gnić, co sprzyja rozwojowi bakterii i pleśni, które mogą zaszkodzić grzybni. Co więcej, wycinanie grzybów w ten sposób może nieść ryzyko zaniechania dokładnej inspekcji owocnika – część trzonu może być zaatakowana przez larwy, co pozostaje niewidoczne przy szybkim cięciu.
Wykręcanie grzybów – tradycja z pokolenia na pokolenie
Wykręcanie, czyli delikatne obracanie i wyciąganie grzyba z grzybni, jest alternatywną metodą zbioru. Wykręcanie pozwala na usunięcie całego grzyba, łącznie z trzonem i podstawą, co umożliwia lepszą ocenę jego jakości i stanu zdrowia. Zwolennicy tej techniki argumentują, że jest ona bardziej naturalna i nie szkodzi grzybni, która po wykręceniu grzyba może szybko się zregenerować.
Badania naukowe wskazują, że wykręcanie grzybów jest stosunkowo bezpieczne, pod warunkiem, że robi się to ostrożnie. Grzybnia rośnie głęboko pod ziemią, a wyciągnięcie owocnika nie wpływa znacząco na jej strukturę, zwłaszcza w przypadku zdrowych, dojrzałych owocników. Co więcej, lasy, w których grzyby są wykręcane, wykazują taką samą zdolność do produkcji owocników w kolejnych sezonach jak te, gdzie stosuje się metodę wycinania.
Co mówią eksperci?
O ile różne metody zbierania grzybów wywołują liczne dyskusje wśród grzybiarzy, badania naukowe przeprowadzone w ostatnich latach sugerują, że obie metody – zarówno wycinanie, jak i wykręcanie – są w porządku, pod warunkiem, że są wykonywane właściwie. Kluczowe jest, aby nie uszkadzać grzybni znajdującej się pod ziemią, bo to ona odpowiada za produkcję nowych grzybów.
Liczne badania przeprowadzone w Europie, m.in. w Niemczech i Skandynawii, wskazują, że sposób zbioru ma mniejszy wpływ na zdrowie grzybni niż warunki środowiskowe, takie jak wilgotność, temperatura czy dostępność składników odżywczych w glebie. Wykręcanie grzybów delikatnie, bez szarpania, nie powoduje większych uszkodzeń niż wycinanie nożem.
Praktyczne wskazówki – jak robić to dobrze?
Niezależnie od tego, którą metodę preferujesz, istnieją pewne zasady, które warto przestrzegać, aby zbiór grzybów nie zaszkodził lasom ani grzybni:
- Delikatność przede wszystkim: Niezależnie od tego, czy wykręcasz, czy wycinasz grzyby, rób to ostrożnie. Zbyt gwałtowne ruchy mogą uszkodzić grzybnię.
- Unikaj pozostawiania odpadów: Jeśli wykręcasz grzyby i odkryjesz, że trzon jest robaczywy, nie pozostawiaj go na miejscu – zabierz go ze sobą. Taki trzon może przyciągnąć owady i mikroorganizmy, które mogą zaszkodzić zdrowym grzybom.
- Zbieraj dojrzałe grzyby: Staraj się zbierać dojrzałe owocniki, które zakończyły swoją funkcję reprodukcyjną. Zbyt młode grzyby nie zdążyły jeszcze rozsypać zarodników, a zbieranie ich może negatywnie wpłynąć na przyszłe pokolenia.
- Obserwuj las: Jeśli zauważysz, że w danym miejscu grzyby występują rzadziej niż zazwyczaj, może warto dać temu obszarowi odpocząć i pozwolić grzybni się zregenerować.
Debata na temat wycinania czy wykręcania grzybów może nigdy się nie skończyć, ponieważ obie metody mają swoich zwolenników i przeciwników. Jednak współczesne badania wskazują, że obie techniki mogą być równie bezpieczne dla grzybni, o ile są wykonywane z należytą starannością. Kluczowe jest, aby zbierając grzyby, działać odpowiedzialnie, z szacunkiem dla lasu i ekosystemu.
Bez względu na to, czy wycinasz grzyby nożem, czy delikatnie je wykręcasz, pamiętaj, że najważniejsza jest ostrożność i dbałość o przyszłe pokolenia tych cennych darów natury.
